De rijke geschiedenis van het Georgische theater kan niet worden verteld zonder de belangrijke rol van het Telavi Staatsdramateater, nu bekend als het Vazha-Pshavela Staatsdramateater, te benadrukken. Gelegen in het hart van Telavi, Kakheti, is het theater een architectonisch wonder met zijn kenmerkende glas-in-loodramen. Een hoogtepunt van de interieurs van het theater is een buste van Vazha-Pshavela en een twee verdiepingen tellende ceremoniële kerktoren uit de tijd van koning Erekle II, die de opkomst van de visuele cultuur in het Koninkrijk Kartli-Kakheti in de tweede helft van de 18e eeuw symboliseert.
Historisch gezien kunnen de wortels van het Vazha-Pshavela Theater worden teruggevoerd naar 1782, toen koning Erekle II de aspiraties van jonge Georgiërs steunde om een theater in Telavi op te richten. Dit leidde tot de geboorte van het Telavi School Theater, waar de eerste professionele toneelstukken in de koninklijke stad werden opgevoerd.
Echter, in 1795, tijdens de invasie geleid door Agha Mohammed Khan, betraden de acteurs van het School Theater, onder leiding van de prominente acteur Machabela, het slagveld om de Perzische indringers te ontregelen met hun krachtige zang. Hun heldhaftigheid in de Slag bij Krtsanisi, hoewel het resulteerde in hun tragische ondergang, werd een symbool van veerkracht, vereeuwigd in het gedicht van Lado Asatiani.
Dit tragische voorval leidde tot een pauze in het theaterleven van Telavi voor vijfenvijftig jaar. Toch, veerkrachtig als altijd, kwam het theater rond 1866 weer tot leven, met opvoeringen die spoedig zijn cruciale rol in het Georgische culturele landschap zouden terugvorderen. De oprichting van een permanent theatergezelschap in 1880 gaf de theaterscene in Telavi verder nieuw leven in.
In de daaropvolgende jaren begonnen lokale professionals, samen met theaterfiguren uit de hoofdstad, het culturele landschap van Telavi te transformeren. Figuren zoals Kote Marjanishvili, Barbare Jorjadze, Nato Gabunia en anderen verrijkten het podium van het Telavi Theater, waardoor het een centrum voor theaterliefhebbers werd.
Tegen de 20e eeuw floreerde het Vazha-Pshavela Staatsdramateater, met opvoeringen in het Georgisch, Russisch en Armeens. De oprichting van het Telavi Staatsdramateater in 1922 en de erkenning als Nationaal Theater in 1975 onderstreepten het culturele belang ervan.
Vandaag de dag staat het Vazha-Pshavela Staatsdramateater als een bewijs van de blijvende aantrekkingskracht van het Georgische theater, van de Erekle Koning Theaterperiode tot nu. De erfenis van het bevorderen van lokaal talent, het ondersteunen van artistieke innovatie en het koesteren van culturele identiteit maakt het een prominent cultureel herkenningspunt in Georgië, dat het publiek boeit met zijn brede scala aan meeslepende opvoeringen.
